Kosova’da Ekonomi, Sırpların maksatlı politikaları sebebiyle ekonomik yönden geri bırakılmış bir bölgedir. Bölgenin kırsal kesiminde oturan Müslümanlar genellikle tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadırlar. Şehirlerde Müslümanlar arasında işsizlik hakimdir. İşsizlik yüzünden başkent Priştine’nin parklarını, cami bahçelerini boş dolaşan insanlar doldurur. İşsizlik doğal olarak beraberinde fakirliği getirmektedir. İşsizler ordusunu oluşturanlar sadece vasıfsız elemanlar değildir. Çok sayıda üniversite mezunu da, Sırp yönetiminin maksatlı uygulamaları yüzünden iş bulamamakta, iş bulabilenlerin birçoğu da daha sonra işten atılarak işsizler ordusuna dahil edilmektedir. Bundan dolayı Müslümanlar arasında fakirlik oranı yüksek, gelir düzeyi düşüktür. Ancak Sırp yönetimi bu konudaki gerçek bilgileri ve istatistikleri açıklamaktan kaçınmaktadır.
Kosova, yaklaşık 1,8 milyon nüfusa sahip, Balkanlar’da bulunan küçük bir kara ülkesidir. 2008 yılında Sırbistan’dan bağımsızlığını ilan etti ve 100’den fazla ülke tarafından egemen bir devlet olarak tanındı. Kosova ekonomisi, 2020’de yaklaşık 8,5 milyar dolarlık gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) ile Avrupa’nın en küçük ekonomilerinden biridir. Büyüklüğüne rağmen Kosova, son yirmi yılda piyasaya dayalı bir ekonomi inşa etmede önemli ilerleme kaydetmiştir, ancak yine de yüksek düzeyde yoksulluk, işsizlik, yolsuzluk ve siyasi istikrarsızlık dahil olmak üzere çok sayıda zorlukla karşı karşıyadır.
Kosova’da Ekonomi büyük ölçüde, başta Almanya, İsviçre ve diğer Avrupa ülkelerinden olmak üzere geniş diasporadan gelen havalelere dayanmaktadır. Havaleler, GSYİH’nın yaklaşık %14’ünü oluşturuyor ve bu da onu ülkedeki ana döviz kaynağı yapıyor. Kosova ayrıca linyit, kurşun, çinko ve diğer mineraller de dahil olmak üzere önemli doğal kaynaklara sahiptir. Ancak, bu kaynakların kullanımı, siyasi istikrarsızlık ve yatırım eksikliği nedeniyle sınırlı kalmıştır.
Tarım, GSYİH’nın yaklaşık %12’sini oluşturan Kosova ekonomisinin bir diğer önemli sektörüdür. Kosova’da yetiştirilen başlıca ürünler buğday, mısır ve patates olup, hayvancılık da yaygındır. Bununla birlikte, Kosova’da tarım hala az gelişmiştir ve sektör büyük ölçüde modern teknolojiye, finansa ve pazarlara erişimi olmayan küçük aile çiftliklerinden oluşmaktadır.
Kosova’da Ekonomi
Sanayi, GSYİH’nın yaklaşık %10’unu oluşturan Kosova’da nispeten küçük bir sektördür. İmalat sektörü ağırlıklı olarak gıda işleme, tekstil ve inşaat malzemelerine odaklanmıştır. Enerji sektörüne, ülkenin ana enerji kaynağı olan linyitten elektrik üreten devlete ait elektrik şirketi KEK hakimdir.
Hizmetler sektörü, GSYİH’nın yaklaşık %60’ını oluşturan Kosova ekonomisinin en büyük sektörüdür. Ana alt sektörler ticaret, ulaşım ve iletişim ile kamu yönetimi, eğitim ve sağlık hizmetlerini içerir. Telekomünikasyon sektörü, yeni oyuncuların girişi ve 4G ve 5G ağlarının tanıtılmasıyla son on yılda önemli bir serbestleşme geçirdi.
Bazı ilerlemelere rağmen, Kosova ekonomisi, yüksek düzeyde yoksulluk ve işsizlik de dahil olmak üzere çok sayıda zorlukla karşı karşıyadır. Kosova’daki yoksulluk oranı 2019’da %17,6 civarındaydı ve genç işsizliği %50’nin üzerinde, çok yüksek olmaya devam ediyor. İşgücüne katılım oranı da düşüktür, yaklaşık %42’dir ve bu, birçok insanın iş aramayı bıraktığı gerçeğini yansıtmaktadır.
Kosova ekonomisi için bir diğer önemli zorluk, halen yaygın bir sorun olmaya devam eden yolsuzluktur. Kosova, 2020 Yolsuzluk Algı Endeksi’nde 100 üzerinden 36 puan alarak yolsuzluğu ölçen uluslararası endekslerde alt sıralarda yer alıyor. Yolsuzluk, iş ortamını baltalıyor ve doğrudan yabancı yatırım (FDI) girişleri nispeten düşük kalırken yatırımı engelliyor.
Bu zorlukların üstesinden gelmek için, Kosova hükümeti iş ortamını iyileştirmeyi, yatırımı çekmeyi ve ekonomik büyümeyi teşvik etmeyi amaçlayan çeşitli politika önlemleri benimsemiştir. Bu önlemler, özel ekonomik bölgelerin kurulmasını, sabit vergi oranının getirilmesini ve işletme kayıt prosedürlerinin basitleştirilmesini içermektedir.
Kosova ayrıca bölgesel ve küresel pazarlarla bütünleşmede önemli ilerlemeler kaydetmiştir. Ülke, Avrupa Birliği’nin yanı sıra bölgedeki çok sayıda ülke ile serbest ticaret anlaşmaları imzaladı. Kosova ayrıca Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) üyelik başvurusunda bulundu ve katılımını müzakere etme sürecinde.
Sonuç olarak, Kosova ekonomisi küçüktür ve yüksek düzeyde yoksulluk, işsizlik, yolsuzluk ve siyasi istikrarsızlık dahil olmak üzere çok sayıda zorlukla karşı karşıyadır. Bununla birlikte, ülke son yirmi yılda piyasaya dayalı bir ekonomi inşa etmede önemli ilerleme kaydetti ve iş ortamını iyileştirmek ve bölgesel ve küresel pazarlarla bütünleşmek için adımlar attı. Devam eden reformlar ve yatırımlarla, Kosova’nın başarma potansiyeli var.
Adres: Katip Mustafa Çelebi mahallesi – Mavi Han İstiklal Caddesi No: 49 D:kat:5 Taksim/İstanbul
Telefon: (0212) 709 87 09 iletişim için tıklayınız.
